Τίτλος μεταδιδακτορικής έρευνας:
Η μυστηριακή ζωή ως βάση της ποιμαντικής διακονίας της Εκκλησίας κατά τον άγιο Νικόλαο τον Καβάσιλα
Μεταδιδακτορικός ερευνητής: πρωτοπρ. Στυλιανός Χατζηγρηγορίου (Συνέλευση Τμήματος: 273/11-07-2017)
Περιγραφή: Θέμα της μεταδιδακτορικής έρευνας είναι η μελέτη της σχέσης μεταξύ της μυστηριακής ζωής και της ποιμαντικής διακονίας της Εκκλησίας. Η μελέτη αυτή θα πραγματοποιηθεί στο λειτουργικό έργο του αγίου Νικολάου Καβάσιλα του Χαμαετού, του μεγάλου αυτού θεολόγου του 14ου αιώνα, που έζησε στην Θεσσαλονίκη και στην Κωνσταντινούπολη και επηρέασε βαθύτατα την εποχή του συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εδραίωση της νίκης των ησυχαστών.
Θεμελιωμένος στην Ορθόδοξη δογματική διδασκαλία, με εκκλησιαστική και θύραθεν παιδεία, ζυμωμένος με τα πατερικά κείμενα και γνώστης των προβληματισμών και των φιλοσοφικών ρευμάτων της εποχής του, βρίσκει τα όρια της κατά κόσμον σοφίας και τονίζει ότι η γνώση του Θεού είναι εμπειρική και μας την δίνουν τα ιερά μυστήρια. Αποκαλεί τα μυστήρια «σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ», «θυρίδες» και «πύλες» από τις οποίες εισέρχεται στον σκοτεινό αυτόν κόσμο «ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης», ο Ιησούς Χριστός.
Κατά τον ιερό πατέρα η Εκκλησία «σημαίνεται ἐν τοῖς μυστηρίοις», δηλαδή εκφράζεται και εκδηλώνεται με τις αγιαστικές τελετές, που είναι ριζωμένες στο σώμα του Χριστού, όπως τα μέλη του σώματος στην καρδιά, οι κλάδοι στο δένδρο και τα κλήματα στην άμπελο. Επομένως, Εκκλησία και μυστήρια, σύμφωνα με τον Καβάσιλα, συνδέονται οργανικά, δεδομένου ότι η ίδια η Εκκλησία, θεμελιωμένη στο γεγονός της ενανθρωπήσεως του Χριστού, είναι από την φύση της μυστήριο, πηγή της χάριτος, αρχή και τέλος όλων των μυστηρίων. Η λατρεία γίνεται, συνεπώς, χώρος και χρόνος όπου προσφέρεται σε κάθε πιστό η δυνατότητα μετοχής στη θεία χάρη, άριστος χειραγωγός στην «ἐν Χριστῷ ζωή» και σωτηρία και τέλειο μέσο διαποίμανσης των μελών της Εκκλησίας. Αυτή η σχέση μεταξύ μυστηριακής ζωής και ποιμαντικής διακονίας της Εκκλησίας αποτελεί αντικείμενο μελέτης στην προτεινόμενη έρευνα. Ειδικότερα η προσέγγιση του θέματος θα γίνει μέσα από τα έργα του αγίου Νικολάου του Καβάσιλα, με ειδική αναφορά στην βάση και την ρίζα όλων των μυστηρίων που είναι η αγία τράπεζα, και στα μυστήρια του Βαπτίσματος, του Χρίσματος και της θείας Ευχαριστίας.
Η μεταδιδακτορική έρευνα περατώθηκε τον Απρίλιο του 2019.
Διάχυση αποτελεσμάτων:
- Δημοσίευση: «Τό ζέον ὕδωρ στή θεία Λειτουργία κατά τόν ἅγιο Νικόλαο τόν Καβάσιλα», Πνευματική Διακονία 27 (2017) 56-59.
- Τρίωρο σεμινάριο σχετικά με το ιερό θυσιαστήριο και το άγιο Βάπτισμα στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού μαθήματος, «Βυζαντινά και μεταβυζαντινά λειτουργικά υπομνήματα» (ΛΤ20). Ημερομηνία παρουσίασης: 11 Ιανουαρίου 2018.
- Εισήγηση στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Το Ψαλτήριο στη λειτουργική παράδοση και λαϊκή ευσέβεια της Ορθόδοξης Ανατολῆς», το οποίο διοργανώθηκε υπό την αιγίδα της Κοσμητείας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, με τη συμμετοχή της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Λειτουργικής Αναγεννήσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (Θεσσαλονίκη, 7-8 Μαΐου 2018) με θέμα: «Ψαλμικές αποτυπώσεις στο έργο Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς του αγίου Νικολάου του Καβάσιλα».